Bij mensen met een depressie of angststoornis is het immuunsysteem overactief en overprikkeld. Zowel de remmende als bevorderende reacties van hun immuunsysteem zijn heviger dan normaal. Dat biedt aanknopingspunten voor nieuwe behandelmethoden. De Hersenstichting maakt het onderzoek van onderzoekster Nicole Vogelzangs bij het VUmc Amsterdam mogelijk.

Depressie en angststoornissen zijn naast migraine de meest voorkomende hersenaandoeningen in Nederland. In meer dan de helft van de gevallen slaat de gangbare behandeling niet blijvend aan. Met grote problemen als gevolg voor getroffenen en hun omgeving. De Hersenstichting blijft daarom vastberaden om nieuwe, betere behandelingen te vinden.

Biologische oorzaken van depressie en angsten

Vogelzangs probeert de vinger te krijgen achter de biologische oorzaken van depressie en angsten. Dat zijn oorzaken met een lichamelijke oorsprong. Ze kunnen, net zoals sociale factoren of levensgebeurtenissen, een depressie of een angststoornis veroorzaken. ‘Wij denken dat biologische factoren zoals het immuunsysteem alleen een rol spelen bij een deel van alle depressieve en angstige mensen,’ zegt Vogelzangs. ‘De kunst is om te achterhalen bij welke mensen wel en bij welke niet. Het immuunsysteem lijkt bijvoorbeeld actiever bij een zogenaamde atypische depressie. Dan bedoel ik mensen die juist niet de voor de hand liggende symptomen van depressie laten zien, zoals slecht slapen of te weinig eten.

Verhoogde reactie van het immuunsysteem 

Deze groep slaapt en eet bijvoorbeeld juist veel en heeft daardoor te kampen met overgewicht. Een derde van alle depressieve en angstige patiënten heeft deze atypische klachten. Nieuw bewijs laat zien dat bij mensen met een depressie of angststoornis het immuunsysteem niet alleen overactief is, maar ook overprikkeld. De uitschieters naar boven, maar ook naar beneden lijken heftiger dan bij gezonde mensen. We zien vooral een verschil tussen mensen met een ernstige en minder ernstige depressie of angststoornis. Hoe ernstiger de klachten, hoe groter de immuunreactie. Een logische vraag is vervolgens: is die verhoogde reactie van het immuunsysteem een oorzaak of een gevolg van de depressie of angsten? Dat weten we nog niet.’

Nieuwe behandelmethoden

De bevindingen van Vogelzangs kunnen nieuwe behandelmethoden binnen handbereik brengen denkt ze. ‘Mensen met een depressie waarbij het immuunsysteem verstoord is, zouden meer gebaat kunnen zijn bij andere vormen van behandeling dan de gangbare therapieën. Nu krijgen alle patiënten met een depressie vaak nog dezelfde medicatie of therapie. Je zou in de toekomst kunnen denken aan ontstekingsremmende medicijnen die de werking van het immuunsysteem onderdrukken. Of denk aan fysieke activiteiten die antidepressief werken, maar ook een gunstige werking hebben op het immuunsysteem. Met name bij mensen met overgewicht kan dit een gepaste therapie zijn.’

Bron: Hersenstichting