Tijdens het Algemeen Overleg over passend onderwijs op 5 juli 2017 was de Tweede Kamer wederom stellig: er moeten landelijke afspraken komen over de basisondersteuning.Een verslag van het debat.

Opnieuw bleek een Kamermeerderheid voor het landelijk vastleggen van de zogenoemde ‘basisondersteuning’ – dat is wat reguliere scholen binnen één samenwerkingsverband minimaal aan ondersteuning moeten bieden. Ook in 2016 riep de Kamer staatssecretaris Sander Dekker van Onderwijs (VVD) al op om dit landelijk vast te leggen. ‘Wij voeren hier nu al jaren discussie over. Ouders en leraren hebben er grote behoefte aan om te weten waar ze aan toe zijn’, aldus Lisa Westerveld (GroenLinks).

Op dit moment bepalen samenwerkingsverbanden zelf welke ondersteuning de aangesloten scholen tenminste bieden. Volgens Dekker vergroot dit de kans op maatwerk. ‘Ik ben ook dol op maatwerk’, zei Paul van Meenen (D66). ‘Maar niet op willekeur. Er komen op dit moment kinderen in de knel door de grote verschillen in basisondersteuning.’ Volgens Van Meenen bieden landelijke afspraken over de basisondersteuning ook duidelijkheid aan lerarenopleidingen. ‘Die weten dan over welke vaardigheden leraren tenminste moeten beschikken.’ Vorige week drong ook de lerarenvakbond AOb aan op landelijke afspraken, in een brief aan de Tweede Kamer.

Volgens Dekker valt de grens tussen basisondersteuning en zware ondersteuning moeilijk te trekken. Dekker: ‘Dyslexie is basisondersteuning, maar is hele zware dyslexie ook iets dat je van scholen kan vragen?’ De staatssecretaris beloofde een analyse te maken van de voor- en nadelen van landelijke afspraken en zal de Kamer hierover in het najaar informeren.

Verplichte doorzettingsmacht

Dekker bereidt een wet voor die samenwerkingsverbanden verplicht om een ‘doorzettingsmacht’ te regelen. Dat wil zeggen: iemand die de knoop doorhakt als een leerling op geen enkele school terecht kan. Dekker wil echter niet vastleggen wie die persoon is, bijvoorbeeld een leerplichtambtenaar. ‘Het maakt mij niet uit hoe het is geregeld, als het maar is geregeld.’

Kirsten van den Hul (PvdA) wil ook een doorzettingsmacht om de nu nog moeizame samenwerking tussen onderwijs en zorg glad te strijken.‘Vrijheid, blijheid is plezierig voor onderwijsinstellingen, maar er zijn hierdoor wel hele grote regionale verschillen’, aldus Van den Hul. Dekker vindt het hiervoor nog te vroeg. Hij wees op de mogelijkheid voor ouders om een onderwijsconsulent in te stellen als er sprake is van een patstelling. Op verzoek van partijgenoot Bente Becker zal hij de bekendheid van deze mogelijkheid onder ouders gaan vergroten.

Verevening

Grote zorgen bestaan er in de Kamer over de zogenoemde ‘verevening’. Sinds de invoering van passend onderwijs krijgen alle regio’s evenveel geld voor ‘zware’ ondersteuning. Dit betekent dat gebieden waar voorheen meer leerlingen dan gemiddeld extra ondersteuning kregen, er financieel op achteruitgaan. Op dit moment geldt er nog een overgangsregeling, maar de verwachting is dat veel scholen de komende jaren in de financiële problemen zullen komen – zeker als zij ook nog te maken hebben met bevolkingkrimp. Het CDA, de SP en de SGP vinden het zorgelijk dat in gebieden met een zogenoemde ‘negatieve verevening’ op dit moment minder leerlingen naar speciale scholen gaan dan voorheen. Peter Kwint (SP): ’Ik vraag mij of of deze keuze financieel is gestuurd of dat er echt is gekeken naar wat het beste is voor het kind.’

Governance

Dekker wil dat samenwerkingverbanden hun uitgaven beter gaan verantwoorden en gaan zorgen voor onafhankelijk toezicht. ‘Ik ben in gesprek met samenwerkingsverbanden over hoe zij kunnen komen tot een gestandaardiseerde verantwoording’, zei Dekker. ‘Hierin moet niet alleen iets staan over de financiën, maar ook over de tevredenheid van ouders en leerlingen. En over het aantal geschillen en hoe die zijn afgerond. Al die dingen zeggen iets over het functioneren van een samenwerkingsverband.’

Hoogbegaafden

Dekker kondigde sanctiemaatregelen aan tegen scholen die een ouderbijdrage vragen voor het aanbod voor hoogbegaafde leerlingen. ‘Laat ik heel helder zijn: net zo goed als wij onderwijs regelen voor kinderen met een laag IQ zoals praktijkonderwijs, moeten wij ook onderwijs regelen voor leerlingen met een hoog IQ. Dat wordt nu nog te veel gezien als een luxeprobleem, dat is onbestaanbaar. Passend onderwijs is er voor alle kinderen.’

Door onze redacteur Julie Wevers

Lees ook de brief die de NVA en Balans naar de Tweede Kamer stuurden naar aanleiding van het Algemeen Overleg.