Het televisieprogramma ‘Een buitengewoon gesprek’ dat de EO zondagavond uitzond, geeft een te eenzijdig beeld van autisme. Het beeld bevestigt en versterkt ouderwetse vooroordelen over autisme, wat schadelijke gevolgen heeft voor de inclusie van mensen met autisme in de maatschappij.
Autisme als entertainment
In het programma stellen 32 mensen met autisme hun vragen aan Youp van ’t Hek. De deelnemers stellen enthousiast hun vragen en delen eerlijk hun verhalen, maar het programma richt zich vooral op autisme als entertainment. Door het interview-format leren we de mensen met autisme niet kennen. Daardoor geeft het programma geen representatief beeld van mensen met autisme: het beeld van autisme is te eenzijdig en de dagelijkse uitdagingen waar mensen met autisme tegenaan lopen, komen niet aan bod.
“Het autismespectrum is breed en divers. Een respectvolle weergave in het programma zou het spectrum beter laten zien, vertellen welke concrete uitdagingen mensen met autisme tegenkomen in het dagelijks leven en hoe ze daarmee omgaan. Zo krijgt het publiek echt inzicht in wat autisme betekent. Mensen met autisme zijn niet ‘anders’, ze hebben hun eigen talenten, uitdagingen en manieren om daarmee om te gaan in de samenleving – en die zijn net zo divers en breed als het autismespectrum,” geeft NVA-directeur Caroline Verkerk aan.
De oppervlakkige en onvolledige weergave van autisme in het televisieprogramma heeft verstrekkende gevolgen. “We horen van veel mensen met autisme dat ze door het onvolledige beeld dat leeft over autisme, vaker te maken krijgen met vooroordelen en onbegrip,” geeft NVA-directeur Caroline Verkerk aan. “Als mensen met autisme op hun werk, in de zorg of op school vertellen dat ze autisme hebben en vragen om specifieke ondersteuning, worden ze niet begrepen. Dit komt door dit soort tv-programma’s.”
“Aandacht voor autisme is er in de maatschappij genoeg. Helaas echter nog te vaak in de vorm van stereotypen en vooroordelen. Het woord ‘autistisch’ wordt regelmatig op een negatieve manier gebruikt, bijvoorbeeld voor iemand die secuur werkt of dingen graag op een vaste manier doet. Terwijl dit juist eigenschappen zijn die in veel werksituaties waardevol zijn. Deze negatieve beeldvorming beperkt de ruimte die er in onze maatschappij is voor mensen met autisme en staat echte inclusie in de weg.”
Inzicht in autisme
De NVA roept programmamakers op om mensen met autisme en hun belangenorganisaties beter te raadplegen bij het maken van programma’s over autisme. Verkerk: “Alleen dan kunnen tv-programma’s bijdragen aan begrip en inclusie, in plaats van dat programma’s mensen met autisme neerzetten als ‘anders’ en daarmee hun plek in de maatschappij ondermijnen. Dit programma was een kans om te laten zien wat autisme inhoudt en hoe de maatschappij hier een plek voor kan bieden. Die kans is helaas niet benut.”
