Vandaag vindt in de Tweede Kamer het debat plaats over de samenwerking tussen onderwijs en zorg. Daarmee gaat het helaas niet goed. Het probleem is niet dat we niet weten wat er moet gebeuren. Het probleem is dat er niets gebeurt. En kinderen en jongeren met autisme worden hierdoor diep geraakt.
Aan het aantal thuiszitters kan je afmeten hoe het op scholen is gesteld met de afstemming tussen onderwijs en zorg. Slecht, zo blijkt uit recente cijfers van het ministerie van Onderwijs. Wederom is het aantal thuiszitters namelijk gestegen. Zaten er in het schooljaar 2017-2018 in totaal 4479 kinderen langer dan drie maanden thuis, in 2018-2019 waren dat er 4790.
Dit probleem raakt kinderen en jongeren met autisme in het hart. Maar liefst zes procent van hen zit thuis zonder enige vorm van onderwijs, zo blijkt uit gegevens van het Nederlands Autisme Register. Hun ouders hebben geen idee hoe dat later moet, als zij groot zijn. In de maatschappij. De kinderen zelf trouwens óók niet. Velen vervallen al snel in een diepe depressie. Zij voelen zich mislukt, tekortgeschoten, overbodig.
Talloze onderzoeken
Vandaag vindt in de Tweede Kamer een debat plaats over de samenwerking tussen onderwijs en zorg. Wederom blijken er in opdracht van Den Haag talloze rapporten te zijn geschreven over wat er misgaat op dit gebied. Opmerkelijk, want de conclusies zijn al jaren dezelfde. Het probleem is dan ook niet dat we niet weten wat er moet gebeuren. Het probleem is dat er niets gebeurt.
Nog altijd steggelen scholen, samenwerkingsverbanden, gemeenten en zorgkantoren over de vraag: wie betaalt wat? Nog altijd is onduidelijk voor ouders en scholen wat nou toch die ruimte in de wet is waarvan bijzondere kinderen volgens het ministerie van Onderwijs gebruik mogen maken. Nog altijd stranden prachtige initiatieven voor thuiszitters omdat er – als puntje bij paaltje komt – niemand is die wil betalen voor de ontwikkeling van deze kinderen zonder toekomst. Nog altijd betalen scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs noodgedwongen veel zorg met geld dat eigenlijk is bedoeld voor onderwijs. En nog altijd weet niemand wat nou de definitie van een thuiszitter is – laat staan hoeveel thuiszitters er in Nederland écht zijn.
Kennis Pabo’s
Maar het állerergste vindt de Nederlandse Vereniging voor Autisme misschien wel dat de Pabo’s nog altijd nauwelijks aandacht besteden aan onderwijs voor leerlingen met diagnoses als autisme, adhd, hoogbegaafdheid of dyslexie. Die kennis mogen studenten vaak zelfs niet ophalen bij de scholen voor (voortgezet) speciaal onderwijs – die gelden op veel Pabo’s namelijk als ongeschikte stageplek.
En dus is elke leerling met autisme in de klas er in de ogen van sommige leraren er eigenlijk al één te veel. Zelfs op speciale scholen stranden deze leerlingen op dit moment massaal. Onbegrijpelijk, want zo moeilijk is het nou ook weer niet om leerlingen met autisme binnenboord te houden. Waar het vaak om draait is rust, structuur, veiligheid en vooral: vertrouwen dat het goed komt. Misschien nog niet vandaag, maar morgen wel. Precies dat hebben veel thuiszitters-initiatieven goed begrepen, maar juist die mogen vaak niet blijven bestaan.
Twee dringende verzoeken
Beste ministers Slob (onderwijs) en De Jonge (zorg), onze wensenlijst is lang maar wij houden het nu bij twee dringende verzoeken:
- Zorg dat leraren eindelijk goed leren omgaan met verschillen tussen leerlingen (zoals de Inspectie van het Onderwijs al jaren roept)
- Steun goede thuiszitters-initiatieven waar mogelijk zolang de samenwerking tussen onderwijs en zorg een luchtkasteel blijft. Dan kunnen thuiszitters herstellen van hun wonden en durven zij misschien zelfs weer na te gaan denken over hun toekomst.
Het Kamerdebat over Onderwijs en Zorg is live te volgen via tweedekamer.nl. Van 14.00 tot 18.00 uur.
Verder lezen: Goed nieuws: gratis cursus over autisme voor leraren!
Verder lezen: NVA en Balans teleurgesteld over de ‘onderwijs/zorg-brief’ van OCW en VWS
