Seks met een partner

Je kan seks hebben met je romantische partner, maar ook met iemand met wie je géén romantische relatie hebt. Seks kan voortkomen uit lust of uit liefde. Beide tegelijk kan ook, maar ze hoeven niet altijd gekoppeld te zijn. Belangrijk is altijd dat jij en je partner er allebei akkoord mee zijn om seks te hebben, en dat je op elk moment je grens kan aangeven. Dit geldt niet alleen voor de eerste keer, maar ook voor alle volgende vrijpartijen.

Op de pagina De eerste keer vind je informatie en ervaringen die voor iedere nieuwe seksrelatie relevant is.

Maatschappelijk gezien is het uitgangspunt dat seks met een ander is toegestaan als je seksueel meerderjarig bent (vanaf 16 jaar), als er sprake is van gelijkwaardigheid en vrijwilligheid en als er rekening wordt gehouden met privacy. Bespreek (of schrijf, chat, teken) dit goed met je partner. Meer informatie vind je onder Wensen en grenzen.

Ook eenmaal in een relatie – met of zonder autisme – hebben veel mensen vragen rondom seksualiteit.

Veelgenoemde vragen en verschillen in behoeften tussen partners gaan over:

• Hoe vaak je seks hebt
• Spontaniteit en initiatief nemen
• Strelen en andere subtiele intieme aanrakingen
• Patronen en variatie
• Seksuele handelingen
• Communicatie over seks
• Emoties bij seks

Als je met iemand een seksuele relatie hebt, dan zijn jullie allebei verantwoordelijk voor het eigen én andermans seksuele plezier. Dat betekent niet dat je allebei evenveel of hetzelfde moet doen. Als jullie er beiden gelukkig mee zijn, is het geen enkel probleem als er verschillen zijn in bijvoorbeeld hoe actief of passief de één of de ander is.

Mensen met autisme vertellen

Anders willen dan het nu gaat

• Hoe houd je een seksuele relatie levend, afwisselend en opwindend wanneer je als autist het liefst vasthoudt aan een vorm van regelmaat, vaste rituelen en gewoonten en een van tevoren bepaald moment? Voor mijn partner haalt dat vaste patroon de lol eraf. Hoe brengen we dat bij elkaar?
• Ik durf vaak niet het initiatief te nemen. Als het van mijn initiatief afhangt, hebben we dus geen seks. Maar dat wil ik wel.
• Mijn partner, die net als ik autisme heeft, ervaart vaak overprikkeling tijdens seks. Zo kunnen we bijvoorbeeld niet lang zoenen omdat hij de sensaties aan zijn tong ervaart als overprikkeling. Hij neemt dan fysiek afstand om bij te komen. Heel begrijpelijk, maar dan zakt de opwinding ook heel snel weg en raken we de erotische sfeer kwijt.
• Tijdens seks word ik soms gedreven door mijn eigen behoefte, en dat is meestal een orgasme. Dat móet dan bereikt worden: ik ga door tot ik mijn orgasme heb gekregen. Maar dat kan eigenlijk niet: het is niet eerlijk ten opzichte van mijn bedpartner. In plaats van recht op mijn eigen doel af te gaan, wil ik samen zoeken wat we beiden leuk en fijn vinden. Zo probeer ik nu mijn focus te verleggen van het bereiken van een orgasme naar het gezamenlijk spel.
• Ik weet niet hoe ik mijn partner kan pleasen, maar zou dat wel graag doen.
• Tijdens seks ben ik alleen maar voor mijzelf bezig en vergeet ik de behoeftes en wensen van mijn partner. Dat voelt voor mijn partner gevoelloos en liefdeloos. Ik wil heel graag dat we het allebei leuk vinden, en we hebben het er al vaak over gehad. Maar op het moment zelf denk ik er niet aan. Dat is voor ons allebei echt jammer. Nu heb ik het gevoel dat mijn partner het echt voor mij doet.
• Ik heb geleerd me aan te passen en er voor de ander te zijn. Nu heb ik een partner die wil geven. Daar kan ik slecht mee omgaan: ik voel me ongemakkelijk.
• In een intieme relatie ben ik altijd bezig met aantrekken en afstoten. Ik ervaar tegenstrijdige gedragingen, zoals geen aantrekking tot iemand voelen maar toch seks willen hebben. Ik vind het lastig om hiermee om te gaan en te ervaren wat ik echt wil. Komt mijn gedrag voort uit hechtingsproblematiek of hangt het samen met mijn autisme? Ik zou graag hulp willen van iemand die echt snapt wat ik voel en bedoel.
• Welk initiatief ik ook neem in onze seksuele relatie, het stuit bijna altijd op weerstand. Mijn partner laat zich nooit ergens in meenemen. Alleen als hij een opening geeft, is er toenadering mogelijk. Dat kwam sowieso al zelden voor, maar naarmate hij ouder wordt bijna helemaal niet meer. Tellen mijn behoeftes dan helemaal niet? We zijn trouwens allebei autistisch.
• Ik wil graag seks, maar mijn partner kan dat niet vanwege haar verleden. Dat vind ik moeilijk. Zij krijgt daarvoor hulp. We hebben afgesproken dat ik tot die tijd masturbeer en gebruik ga maken van sekszorg.

Minder behoefte aan seks dan partner

• Ik voel me vaak schuldig omdat intimiteit alleen mogelijk is wanneer ik dat wil. Mijn partner zou ook graag vaker vrijen. We bespreken soms wat alternatieven zodat mijn partner ook een bevredigend seksleven kan hebben. Soms masturbeert mijn partner bijvoorbeeld in mijn bijzijn. Het blijft lastig, maar zo gaat het nu eenmaal.
• Ik heb een angst voor en afkeer van intimiteit. Ik heb er een bloedhekel aan als mijn partner mij aanraakt.
• Hebben mensen met autisme minder behoefte aan seks? Ik vind andere dingen in onze relatie belangrijker. Mijn partner zonder autisme geeft me veel ruimte om het alleen te doen wanneer ik wil. Maar dat levert wel frustratie en druk op over hoe lang het geleden is. Knuffelen of strelen vind ik juist wel heel fijn, maar soms ontstaat daardoor bij mijn partner ook zin om te vrijen. Het moeilijke aan seks vind ik dat mijn man anders reageert zodra hij opgewonden is. Hij gaat bijvoorbeeld sneller en zwaarder ademhalen, komt in een soort trance terecht en heeft andere gezichtsuitdrukkingen. Dan heb ik het gevoel dat het minder voorspelbaar is hoe hij zal reageren en dat vind ik niet fijn.

Overige ervaringen en vragen

• Wij hebben een seksloze relatie en voelen ons daar allebei prima bij. Het maakt onze relatie absoluut niet minder waardevol.
• Ik ben een goede minnaar. Ik wil namelijk alles precies weten dus ik zoek veel informatie op en ik analyseer alles wat er gebeurt. Daarom weet ik nu heel goed hoe erogene zones werken. Zo kan ik het voor de ander heel leuk maken, wat ik zelf ook leuk vind.
• Is het ‘normaal’ dat je jezelf tijdens seks als het ware vanaf een afstand waarneemt, alsof je naar iemand anders kijkt, in plaats van te voelen en te ervaren wat je partner en jijzelf op dat moment doen?
• Ik heb lang gedacht dat seks pas geslaagd is als je beiden op precies hetzelfde moment klaarkomt. Dat was best belemmerend. Gelukkig zie ik dat nu anders.
• Ik ben een man met autisme. Voor mij gaat seks niet over het scoren of klaarkomen, maar over verbinding en dat geweldige gevoel als je je partner ziet genieten. De vrouwen met wie ik seks heb gehad, waren positief verrast en zeiden dat dit enorm afwijkt van wat zij hadden ervaren bij andere mannen.
• Wat is het verschil tussen knuffelen en seks? Zoals ik het ervaar, hou ik niet van knuffelen maar wel van seks.
• Mijn partner heeft seksuele behoeftes waar ik niet in mee wil gaan. We hebben nu afgesproken dat mijn partner buiten onze relatie deze seks kan hebben. Als dat niet werkt, gaan we misschien toch maar uit elkaar.
• Hoe maak ik mijn partner tijdens het vrijen duidelijk dat hij mij (onbedoeld) pijn doet? Op dat moment is het vaak moeilijk om hem ‘te bereiken’. Wij hebben een app ontdekt (We Should Try It) die we heel handig vinden. De app stelt allerlei vragen over je wensen en fantasieën. Je krijgt in beeld wat zowel jij als je partner leuk vinden. Dat is een fijne gespreksstarter voor ons. Volgens mij zijn er meer van dit soort apps.
• Mijn tip? Durf! Durf te praten. Durf te benoemen. Durf nee te zeggen. Durf ja te zeggen. Durf grenzen te stellen. Durf grenzen te verleggen.

Partners vertellen

• In het begin van onze relatie was er wel intimiteit en seks, maar nu is dat al 22 jaar niet meer aan de orde. Sinds de kinderen het huis uit zijn, komt het autisme ook steeds meer naar voren.
• In hoeverre moet je jezelf als partner van iemand met autisme wegcijferen, ook op seksueel gebied?
• Ik heb het gevoel dat ik ingeruild ben voor de hond: die wordt nu geknuffeld.
• Waarom is het voorspel zo lastig voor mijn partner met autisme?
• Mijn 55-jarige autistische man en ik hebben andere behoeftes in bed. Onze seks is nu sterk gericht op zijn orgasme en daarna gaan we over tot de orde van de dag. Hij geniet daarvan, maar ik niet. Ik verlang ernaar om hem aan te raken, wil zelf graag aangeraakt worden en zou ook graag eens klaarkomen. Ik probeer met hem hierover in contact te komen, maar dat lukt me niet. Hoe kunnen we elkaar hierin tegemoetkomen?
• Mijn partner vindt seks moeilijker nu onze relatie langer duurt en intenser wordt. De overgang naar seks is voor hem groter, doordat er meer gevoelens bij komen kijken.
• Mijn partner en ik hebben besloten dat het oké is om ook buiten onze relatie seks te hebben. Binnen onze relatie kwamen we niet tot seks die voor ons allebei bevredigend is, maar we willen wel onze relatie behouden.
• Helaas is er in onze relatie geen intimiteit of seks meer. Een enkele keer een kusje als ik langer ben weggeweest, maar dan komt het initiatief van mij. Zodra ik hierover begin, botst het en ontstaat er spanning.
• Kan een autistische partner intimiteit ontwikkelen of is dat te veel gevraagd? Na jaren zonder intimiteit proberen we het weer voorzichtig maar het loopt steeds weer vast op ‘eenrichtingsverkeer’. Erover praten wordt snel als kritiek opgevat. Ik weet niet wat een goede manier is om het aan te pakken.
• Mijn partner had vroeger heel strikte ideeën over ‘hoe het moet’. Maar dat hebben we stapje voor stapje uitgebreid. Ook door ons samen te verdiepen in alle variëteit die er is op het gebied van seks.