Praktische vaardigheden

Praktische vaardigheden worden ook wel executieve functies genoemd. Executieve functies omvatten eigenlijk alle vaardigheden die je kind helpen te doen wat hij moet doen in het dagelijks leven. Een paar belangrijke praktische vaardigheden zijn bijvoorbeeld plannen en organiseren. Veel kinderen (maar ook volwassenen) met autisme hebben moeite met plannen en organiseren. En dat is best lastig, bijvoorbeeld op school. Maar ook al ’s ochtends op tijd de deur uitgaan, kan een opgave zijn als je moeite hebt om in te schatten hoelang iets duurt, of wat je allemaal moet doen om klaar te zijn.

Plannen

Je kunt je kind helpen met plannen door samen een checklist op te stellen. Wat moet je allemaal doen ’s ochtends voordat je de deur uitgaat naar school?

Bijvoorbeeld:

• ontbijten
• douchen
• aankleden
• tandenpoetsen
• schoolspullen inpakken
• lunch klaarmaken

Je kunt zo’n checklist of to-do-lijstje zo specifiek en uitgebreid maken als nodig is. Je kunt ook werken met plaatjes of pictogrammen en je kunt er tijden bijzetten. Na verloop van tijd zal bij je kind (bij de één gaat dat sneller dan bij de ander) inslijten wat er allemaal moet gebeuren, en kan de checklist weg of kun je er minder items opzetten.

Als je kind wat ouder wordt, kun je hem of haar helpen om zelf checklists te maken en laten oefenen met inschatten hoeveel tijd je kind denkt nodig te hebben.

Organiseren

Organiseren betekent dat je dingen op een logische manier ordent of van tevoren bedenkt. Je kind kan bijvoorbeeld ’s avonds al zijn schoolspullen inpakken, maar de lunch pas ’s ochtends erbij doen. Je moet ook kunnen organiseren als je je kamer wil opruimen of je kleren in de kast wil ordenen, zodat je makkelijker dingen terugvindt.

Je kunt je kind helpen met het oefenen van organiseren door elke keer na het spelen samen de spullen weer op te ruimen. Zorg dat dingen op een logische plek liggen die je kind ook zelf kan bereiken en de spullen daar ook weer zelf terug kan leggen. Tekenspullen in één la, alle lego in een bak en poppen bij elkaar. Dat ziet er niet alleen overzichtelijk uit, spullen zijn ook weer makkelijker terug te vinden als ze een vaste plek hebben en opgeruimd speelgoed nodigt ook meer uit tot spelen dan één rommelige berg in een hoek van de kamer.

Belangrijk is vooral dat je de moed niet verliest: dit soort executieve functies onder de knie krijgen, kan veel tijd kosten bij (sommige) kinderen met autisme. Wees geduldig, probeer zelf het goede voorbeeld te geven en gun je kind de tijd om te oefenen.

Dit filmpje laat zien hoe lastig het kan zijn als het executief functioneren niet optimaal verloopt.