Bij een Albert Heijn-vestiging in het Brabantse Sint-Michielsgestel kunnen klanten binnenkort één uur per week ‘prikkelarm’ winkelen. Het is voor zover bekend voor het eerst dat een Nederlandse supermarkt rekening houdt met klanten met autisme. ‘Kunnen ze die lichtdimmers voortaan niet altijd gebruiken?’
Bij een Albert Heijn-filiaal in Noord-Brabant gaat binnenkort op een vast moment in de week de muziek uit en worden de lichten gedempt. ’Wij willen dat klanten binnenkort één uur per week prikkelarm bij ons kunnen winkelen’, zegt Eva Mennes, assistent-bedrijfsleider van het filiaal in het Noord-Brabantse Sint-Michielsgestel. ‘Ik verwacht dat mensen met autisme hier veel baat bij zullen hebben.’ Het is voor zover bekend voor het eerst dat een Nederlandse supermarkt rekening houdt met de prikkelgevoeligheid van veel mensen met autisme.
Mennes kwam op het idee voor een ‘prikkelarm uurtje’ nadat ze onlangs in het Eindhovens Dagblad een artikel had gelezen over een soortgelijk Brits initiatief. ’Gelukkig staat mijn leidinggevende Cindy Remmits-Mateijsen er vierkant achter. Het past in de missie van Albert Heijn om het meest geliefde en meest gezonde bedrijf van Nederland te zijn.’
Spiegels
In het filiaal van Sint-Michielsgestel komen volgens Mennes relatief veel klanten met autisme. ‘Dat heeft te maken met de nabijheid van meerdere afdelingen van het instituut Kentalis, dat is onder andere gespecialiseerd in beperkingen op de gebieden horen en communicatie’, zegt ze. ‘Daarom is het ook logisch dat ons filiaal hier als eerste in Nederland mee begint. Maar als deze pilot slaagt, zullen er ongetwijfeld meerdere Albert Heijn-vestigingen volgen.’
Mennes riep ervaringsdeskundigen onlangs op om mee te denken over hoe ze haar filiaal zo prikkelarm mogelijk kan maken, onder andere in een lokale krant, via het intranet van Kentalis en via de Facebook-pagina van de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA). ‘Daar zijn al ongelofelijk veel reacties op gekomen’, zegt Mennes. ‘Vooral via de Facebook-pagina van de NVA. Ik heb er echt nooit een seconde bij stilgestaan dat mensen van zoveel dingen last kunnen hebben als zij boodschappen doen.’
En dat zijn niet alleen mensen met autisme, zo weet zij inmiddels. ‘Ik krijg óók veel reacties van mensen met angstklachten, hersenletsel of burn-out. Vooral de muziek en de felle lichten blijken een probleem te zijn, maar bijvoorbeeld ook de reflecties van de spiegels in onze koelvakken en de displays bij de kassa’s.’
Twee bussen Pringles
‘Ik bevind mij op dit moment in de C&A in Kampen om een winterjas te kopen voor mijn zoontje’, zegt ervaringsdeskundige en NVA-ambassadeur Jasper Wagteveld over de telefoon. ‘Het is hier héél erg licht, vrij warm en ik hoor overal mensen praten. Maar na een kwart eeuw autisme-diagnose – dit is mijn jubileumjaar – heb ik hier inmiddels gelukkig een soort ingebouwde filter voor ontwikkeld.’
Toch vormt zijn dagelijkse bezoek aan de supermarkt ook voor Wagteveld een hele uitdaging. ‘Het is er in de zomer héél koel en in de winter héél warm. En je hebt er ongelofelijk veel keus. Ik ben dan ook totaal verloren als mijn vrouw mij vooraf niet precies vertelt welk vlees, welke pasta en welke groente ik moet kopen. Toen wij nog geen kind hadden, kwam ik vaak alleen thuis met twee bussen Pringles.’
Wagteveld vindt het initiatief van het Albert Heijn-filiaal in Sint Michielsgestel ‘super goed’, maar zet er ook kanttekeningen bij. ‘Ik hoop wél dat de buitenwereld zich realiseert dat veel mensen met autisme hulp nodig blijven hebben om te leren omgaan met de vele prikkels die er nu eenmaal zijn in onze maatschappij. Velen van hen wonen bijvoorbeeld, net als ik, in een sociale huurwoning en die zijn vaak zeer gehorig.’
Wagteveld verwijst naar de behandeling ‘guided exposure’ van Dimence, een ggz-instelling in het oosten van Nederland waaraan hij als ervaringsdeskundige is verbonden. ‘Daarbij komen mensen met autisme die helemaal zijn vastgelopen eerst in een zeer prikkelarme omgeving terecht om van daaruit geleidelijk weer terug te gaan naar de prikkelrijke wereld. Dat werkt ontzettend goed.’
Zelf heeft Wagteveld in de loop der jaren – hij is nu 36 jaar oud – redelijk leren omgaan met prikkels die hij zelf opzoekt. ‘Voordat ik net C&A binnenliep wist ik bijvoorbeeld wel wat ik ongeveer kon verwachten. Maar onverwachte prikkels vind ik nog altijd heel lastig. Als mijn zoontje van tweeënhalf bijvoorbeeld opeens begint te huilen of als er een grote vrachtwagen door mijn straat rijdt, dan heb ik daar veel moeite mee.’
Het is nog niet bekend wanneer het prikkelarme uurtje van het Albert Heijn-filiaal in Sint-Michielsgestel zal worden ingevoerd. ‘Zo snel mogelijk, maar er zullen eerst nog wat voorbereidingen moeten worden getroffen’, zegt Mennes. ‘De muziek kan ik met één druk op de knop uitzetten, maar voor de zachtere verlichting zal een monteur bijvoorbeeld eerst nog een aantal dimmers moeten komen plaatsen.’ Wagteveld, enthousiast: ‘Kunnen ze die dimmers voortaan niet altijd gebruiken? Vergeet niet dat wat voor mensen met autisme goed werkt, vaak ook voor heel veel andere mensen prettig is.’
Door onze redacteur Julie Wevers
Dit artikel is gepubliceerd op 3 september 2018
Meer lezen:
