Autisme en seksualiteit
Seksualiteit hoort bij het leven. Hoe je ermee omgaat, verschilt per persoon. Voor sommigen is het erg belangrijk en voor anderen minder. Sommigen ervaren het als een zoektocht, terwijl het voor anderen gewoon een onderdeel van hun leven is. Je kunt veel plezier hebben in seksualiteit en je kunt er in bepaalde situaties of levensfases moeite mee hebben.
Mensen met autisme hebben net als mensen zonder autisme seksuele ervaringen, gevoelens en verlangens. Hoe autisme zich bij jou uit, kan ook een rol spelen in hoe jouw seksualiteit zich ontwikkelt en hoe jij seksualiteit beleeft. Als je bijvoorbeeld prikkelgevoelig bent, dan merk je dat misschien ook tijdens seks. Als je het lastig vindt om je eigen lichamelijke ervaringen en gevoelens te plaatsen, dan heb je dat waarschijnlijk ook rondom seksualiteit. Als je sociale interactie uitdagend vindt, kan je dat ook in een seksuele relatie zo ervaren. Wanneer je gewoon jezelf bent en niet zo bezig bent met de verwachtingen van anderen, dan voel je je misschien ook vrij in je seksualiteit.
Er zijn meer overeenkomsten dan verschillen als het gaat over seksualiteit bij jongeren en volwassenen met autisme versus zonder autisme. Tegelijkertijd zijn er ook ervaringen die autistische jongeren en volwassenen vaker hebben dan anderen. Daarom is het belangrijk om het over autisme en seksualiteit te hebben.
Wat is seksualiteit?
Seksualiteit is een veel breder begrip dan seks hebben. Ieder mens ontwikkelt zich seksueel. Dat is meer dan alleen leren over seks. Het gaat over ontdekken wie je bent, zijn wie je wil zijn, leren hoe je lichaam werkt en omgaan met anderen.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO, 2002) gebruikt de volgende definitie van seksualiteit:
Seksualiteit is een centraal aspect van het mens-zijn gedurende het gehele leven en omvat geslacht, genderidentiteit, en genderrollen, seksuele geaardheid, erotiek, plezier, intimiteit en voortplanting. Seksualiteit wordt ervaren en uitgedrukt in gedachten, fantasieën, verlangens, overtuigingen, houdingen, waarden, gedragingen, praktijken, rollen en relaties. Hoewel seksualiteit al deze dimensies kan omvatten, worden niet alle altijd ervaren of uitgedrukt. Seksualiteit wordt beïnvloed door de interactie van biologische, psychologische, sociale, economische, politieke, culturele, ethische, juridische, historische, religieuze en spirituele factoren.
Wat speelt er allemaal mee bij seksualiteit?
In je ervaringen van jouw seksualiteit spelen een heleboel factoren een rol. Bijvoorbeeld:
- je gedachten, gevoelens rondom seksualiteit – of onduidelijkheden daarover
- de prikkels die je ervaart, wenst of nodig hebt
- hoe je lichaam werkt – en bijvoorbeeld de invloed van medicijnen of voorbehoedsmiddelen
- het contact dat je met je eigen lichaam hebt – en hoe goed je dit kent
- de beelden die je over seksualiteit meekrijgt – vanuit ouders maar ook je sociale omgeving en (social) media
- je seksuele ervaringen – positief of negatief
- de context waarin je seks hebt – solo of met anderen
Voor heel veel mensen is prettige seksualiteit niet altijd vanzelfsprekend. Daarom is het goed om er aandacht aan te besteden.
Waarom informatie over autisme en seksualiteit?
Jongeren en volwassenen met autisme vragen om goede, duidelijke informatie over seksualiteit. Ook voor mensen met autisme en een verstandelijke beperking is hier behoefte aan. Dit was de aanleiding voor het ontwikkelen van deze webpagina’s.
We beschrijven per thema mogelijke relaties tussen autisme en seksualiteit, en delen we inzichten uit wetenschappelijk onderzoek. De webpagina’s bevatten veel ervaringen, vragen en tips van mensen die ervaring hebben met autisme. Omdat ze zelf autistisch zijn, een autistische partner of kind hebben, werken met autistische mensen of onderzoek doen naar autisme en seksualiteit. We zijn van mening dat al deze bronnen van informatie belangrijk zijn.
Op veel vragen over autisme en seksualiteit is helaas geen pasklaar antwoord beschikbaar. Zelfs al zijn er geen duidelijke antwoorden, kan het toch waardevol zijn denkrichtingen te krijgen en te weten dat je niet de enige bent met vragen.
Deze webpagina’s bevatten informatie over seksualiteit en autisme in alle levensfases, van jong tot oud. Sommige thema’s zijn al belangrijk voor kinderen, andere pas voor jongeren of (jong)volwassenen. Mocht je op deze site iets lezen waar je niet uitkomt, vraag dan iemand in je omgeving die je vertrouwt om mee te lezen of mee te zoeken naar meer informatie. Kijk ook eens op Meer informatie, hulp en ondersteuning.
Meer informatie over seksualiteit
Veel vragen over seksualiteit van mensen met autisme komen overeen met de vragen van mensen zonder autisme. We verwijzen dan ook regelmatig naar algemene websites zoals:
Kijk ook op Meer informatie voor onder andere websites, blogs/vlogs, televisieprogramma’s, boeken en (wetenschappelijke) artikelen.
Taal
Op deze webpagina’s worden ‘mensen met autisme’ en ’autistische mensen’ door elkaar gebruikt. We doen dit omdat er in de autistische gemeenschap geen consensus is over de voorkeur voor het een of het ander.
Mis je een bepaald onderwerp? Heb je een goede tip of een ervaring die anderen verder kan helpen? Deel het met ons via dit webformulier.
