Eten

Te veel of juist te weinig eten, zeer selectief eten en rituelen rondom een maaltijd. Waarom eetproblemen en autisme zulke ‘nauwe verwanten’ zijn, is nog niet helemaal duidelijk. Maar dat het zo is, staat vast. Tussen de vier tot negen van elke tien personen met autisme heeft op één of andere manier een lastige relatie met eten. Eten raakt aan veel aspecten die mensen met autisme moeilijk vinden. En dat geldt dus ook voor kinderen. De problematiek doet zich bijna altijd al vóór het tweede levensjaar voor, vaak als de baby overgaat van vloeibaar naar vast voedsel. Maar het kan ook later ontstaan.

Uit onderzoek blijkt dat tot 95% van de mensen met autisme specifieke bijzonderheden en problemen rondom eten ervaart. Daarbij kun je denken aan vasthouden aan één specifiek merk, altijd op dezelfde plek aan tafel willen zitten of bijvoorbeeld niet kunnen eten in bepaalde situaties. Maar ook het niet goed kunnen aanvoelen van honger en dorst. Niet elk bijzonder eetgedrag hoeft per se een probleem te vormen. Als bijvoorbeeld het hele gezin het goed vindt om altijd op dezelfde tijd te eten, kan dit prima.

Het vermoeden is dat dit soort eetproblemen samenhangen met kenmerken die specifiek bij autisme horen, zoals rigiditeit of starheid in denken en in gedrag, gefixeerde interesses, repetitieve gedragingen en sensorische gevoeligheden.

Het meeste onderzoek is gedaan bij kinderen. Zo zien we bij meisjes dat problemen met eten ook vaak gerelateerd zijn aan problemen met de emotieregulatie. Ze zoeken bijvoorbeeld troost of afleiding bij eten.

Maak je je zorgen om je kind omdat het bijvoorbeeld te veel, te weinig of veel te beperkt eet? Neem dan contact op met de huisarts om te onderzoeken waar de oorzaak kan liggen en om medische oorzaken uit te sluiten. Zorg er in elk geval voor dat eten nooit een strijd oplevert. Deel geen straf uit en laat een kind ook niet eindeloos aan tafel zitten om zijn bord leeg te eten.

Wat werkt?

Probeer de eetmomenten en situaties aan te passen, ga samen eten bestuderen en stel daarbij geen eisen. Daarmee komt je kind tot rust en kan het met de juiste focus gaan eten. Het gaat vaak om kleine, simpele aanpassingen. Geluiden in de omgeving dempen. Is de geur van het eten te overweldigend? Dan mag je in een aparte ruimte eten. Vind je het fijn om sowieso apart te zitten als je eet? Dan mag dat ook. Sommige kinderen willen zelfs met hun gezicht naar een muur kijken om niet afgeleid te worden. Vertel en visualiseer de verwachtingen, net als in een klas, en geef die aan in stappen. De wereld is dan te begrijpen en juist dát geeft rust. Durf daarbij ook naar je eigen houding te kijken, denk creatief, out of the box, blijf kalm en wees flexibel. Vind dingen goed voor het kind als je weet dat je hem of haar daarmee bij het eten écht helpt.

Probeer dus oplossingsgericht en in termen van haalbaarheid te denken, en probeer het probleem met eten te begrijpen vanuit het autisme. Heeft het iets te maken met een andere manier van informatieverwerking of met een andere manier van denken en betekenis geven? En maak je niet te veel zorgen. Een eetprobleem betekent niet direct dat je kind er ziek van wordt. Het betekent alleen dat het wat meer tijd kost om stappen te zetten in het (anders) leren eten. Neem als uitgangspunt wat je kind zelf wil en kan, en probeer stress en dingen forceren te voorkomen.

Meer lezen

Lees hier meer over autisme en eetproblemen op onze site en lees er ook praktische tips voor ouders.

ARFID

Om te kunnen eten moeten we motorische-, sensorische-, cognitieve- en sociale vaardigheden inzetten. Eten raakt dus alles wat moeilijk zou kunnen zijn voor mensen met autisme. Om deze reden hangt de eetstoornis ARFID (vermijdende restrictieve voedselinnamestoornis, waarbij onder andere voedsel met bepaalde kleur, smaak of textuur wordt vermeden) vaak samen met autisme. Maar wanneer spreek je nu van eetproblemen bij autisme en wanneer van ARFID?

Lees een artikel hierover, geschreven door Rita Maris, op overlevenmetarfid.com. Zij schreef ook verschillende boeken over het onderwerp, waaronder: Thijs lust geen ijs, Over leven met ARFID en Thijs en Trees leren eten.

Verstandelijke beperking

José Veen-Roelofs (lid van de NVA-Expertgroep Autisme & Verstandelijke Beperking) ontwikkelde de Stippencoach, een visuele tool die ingezet kan worden om kinderen en volwassenen met eetproblemen en een verstandelijke beperking, autisme en/of een psychiatrische stoornis te helpen om af te vallen, aan te komen of op gewicht te blijven. Lees er meer over op stippencoach.nl

Lees ook meer over eetproblemen bij jonge kinderen met autisme op autismejongekind.nl