Home Over autisme Autisme en seksualiteit Autismekenmerken en seksualiteit Sociale interactie en communicatie

Sociale interactie en communicatie

Bij daten, relaties, intimiteit en seksualiteit spelen sociale interactie en communicatie een grote rol. Hoe breng je gedachten, gevoelens en wensen onder woorden en hoe deel je ze met elkaar? Hoe kun je inschatten op welke manier je iemand het beste benadert? Hoe moet je andermans (subtiele) gedragingen interpreteren? Hoe communiceer je als partners als de seksualiteit niet lekker loopt? Zowel mensen met autisme als mensen zonder autisme hebben daar vaak moeite mee.

Als de ene partner autistisch is en de andere niet, kunnen communicatie en sociale interactie soms extra moeilijk verlopen. Wanneer iemand zonder autisme bijvoorbeeld subtiele sociale signalen gebruikt — denk aan non-verbale communicatie zoals oogcontact, gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal — dan kan iemand met autisme deze signalen soms missen of anders interpreteren. De non-verbale communicatie van iemand met autisme kan door een niet-autistische partner verkeerd begrepen worden. Ook kan iemand met autisme openhartig of feitelijk over intieme onderwerpen praten, waar een persoon zonder autisme ongemakkelijk van kan worden.

Voorheen werden de verschillen vooral gezien als tekortkoming van de mensen met autisme. Tegenwoordig wordt vaker benadrukt dat mensen met autisme ánders zijn dan mensen zonder autisme, bijvoorbeeld in hun manier van communiceren, maar dat ‘anders’ niet ‘minder goed’ betekent.

Maskeren en camoufleren

Er zijn ook mensen met autisme die zich zoveel mogelijk proberen aan te passen door hun autisme te verbergen (‘maskeren’) of door zich aan te passen aan de sociale normen (‘camouflage’). Dat kost vaak veel energie. Het is zoeken naar een evenwicht tussen jezelf zijn en je aanpassen aan de verwachtingen van de omgeving.

In deze animatie wordt camouflage bij autisme uitgelegd.

Double empathy

We leven in een wereld die voornamelijk is afgestemd op de communicatiestijl en sociale normen van mensen zonder autisme. De ‘double empathy’ theorie pleit ervoor om in relaties waar één van de partners autistisch is, op zoek te gaan naar communicatiemanieren waarbij zoveel mogelijk aan wederzijdse communicatiebehoeftes tegemoet gekomen wordt. Zonder daarbij te veel over de eigen grenzen te hoeven gaan. Samen op zoek naar compromissen dus. Met als doel: het bereiken van meer wederzijds begrip.

Meer informatie kun je vinden door op internet te zoeken op de termen ‘double empathy’ en ‘camouflage’ in combinatie met ‘autisme’.

Lees onder Wensen en grenzen meer over dit onderwerp.

  • Waar en wanneer praten over seks?Het is niet gebruikelijk om op elk moment en met iedereen over seks te praten. De meeste mensen praten alleen over seks binnenshuis of met hun eigen partner, dus niet openbaar of in groepen. Er is nog veel taboe over dit onderwerp. Het kan zijn dat jij openhartiger over seks praat dan andere mensen en dat daardoor ongemakkelijke situaties ontstaan. Als je dat ervaart, kun je eens aan iemand die je goed kent vragen wat deze persoon als wel of niet gepast ziet.Lees meer

    In sommige families of andere sociale omgevingen is het thema seksualiteit niet of nauwelijks bespreekbaar. Het is dan erg lastig om je eigen gedachten en ideeën over seksualiteit te vormen en te toetsen. Als je in je eigen kring niemand hebt om hierover te praten, dan kun je goede informatiebronnen op internet zoeken of contact opnemen met een informatielijn (zie Meer informatie, hulp en ondersteuning).

    Het kan ook zijn dat iemand anders met jou over seks wil praten en bijvoorbeeld vraagt naar jouw seksuele ervaringen en gevoelens. Als je dat niet wilt, hoef je daar niet op in te gaan.

    Je kunt ook door een andere sociaal-emotionele ontwikkeling minder geremd zijn om over seksualiteit te praten. Dit speelt vaker bij mensen met een verstandelijke beperking.

  • Mensen met autisme vertellenLees meer

    Moeilijkheden in gesprek

    • Hoe houd je als partners voor lange tijd een openhartig, gelijkwaardig en respectvol gesprek over intieme en emotionele onderwerpen? Autisten praten en reageren anders en hebben vaak moeite om hun emoties te beschrijven, aan te voelen hoe hun gedrag en antwoorden overkomen bij anderen en zich niet te snel aangevallen te voelen. Omgekeerd spelen bij de niet-autistische partner dezelfde problemen met het aanvoelen hoe het bij de autist leeft (het ‘double empathy problem’). Bij ons ontstond er wederzijds wrevel, frustratie en uiteindelijk verwijdering, terwijl we dat eigenlijk niet wilden. We zijn nu in therapie om te proberen dit patroon te doorbreken.
    • Ik ervaar een heel hoge drempel om te praten over seks. Laat staan om aan te geven wat ik wel en niet wil.
    • Ik heb de neiging om heel direct te praten over seks, zowel met een partner als met vrienden. Tegenwoordig pak ik het iets voorzichtiger aan. Als ik erover wil praten, begin ik eerst over zoenen. Als de ander daarvoor openstaat, dan ga ik in stapjes naar het onderwerp waar ik het eigenlijk over wil hebben.
    • Ik heb problemen met aanraking, wat al veel effect heeft gehad op mijn relaties. Het lukt me niet om het goed uit te leggen, omdat de ander het gevoel niet herkent.

    Verwarring en misinterpretatie

    • Ik begrijp vaak niet wat mijn partner fijn vindt en vraag daar dan ook tijdens het vrijen naar. Mijn partner vindt dat ik daarmee de erotiek juist platsla.
    • Vroeger dacht ik dat mijn partner automatisch seks wilde als we (tong)zoenden. Nu weet ik dat dat niet altijd zo is. Daarom check ik dat altijd even als we zoenen.
    • Wij ervaren nogal eens miscommunicatie over onze gezichtsuitdrukkingen en geluiden tijdens seks. Kreunen wordt bijvoorbeeld soms verkeerd opgevat als een uiting van pijn en als ik na afloop niet blij genoeg kijk denkt mijn partner dat ik er niet van heb genoten.
    • Ik vind het zo idioot dat mensen denken dat ik seks wil als ik hen lang aankijk of een stevige knuffel geef.
    • Ik snap de gezichtsuitdrukking van mijn vriendin niet. Lacht ze omdat ze het leuk vindt, omdat ze verlegen is, of omdat ze het niet weet?

    Communicatievormen

    • Als wij naar een seksfilm kijken of een film waar seks in voorkomt, bespreken we daarna wat ons wel en niet aansprak.
    • Hoe weten we van elkaar wat we fijn vinden zonder steeds vragen te stellen? Continu praten draagt niet bij aan een goed humeur en een sensuele stemming. Wij experimenteren nu met een ‘stoplichtsysteem’. Als je ‘rood’ zegt betekent dat: niet fijn, stop. Oranje betekent: dit is prettig maar kan ook omslaan naar onprettig. Groen betekent: fijn en iets meer mag ook!
    • Mijn partner voelde zich emotioneel verwaarloosd door mij. Toen las ik dat er verschillende ‘liefdestalen’ zijn; verschillende manieren waarop je liefde kan uiten. Lichamelijke intimiteit is er maar een van. Zo begreep mijn partner beter hoe ik mijn liefde toon.
    • Wij maken briefjes voor elkaar over onze wensen en ervaringen. Soms tekenen we waar we zin in hebben, bijvoorbeeld over standjes of kleding. Soms praten we er daarna over, soms ook niet.
    • Mijn partner en ik hebben een WhatsApp-groepje voor onszelf gemaakt waarin wij met elkaar communiceren over seks. We gebruiken het om aan te geven waar we zin in hebben, om elkaar op te winden en ook om aan te geven wat we van de vorige vrijpartij vonden. Ik vind het al spannend als ik hoor dat ik een nieuw berichtje krijg in dat groepje.
    • Ik heb autisme en een verstandelijke beperking. Ik heb met mijn partner en een begeleider een boekje gemaakt waarin plaatjes staan van wat we kunnen doen en wat we allebei willen in de slaapkamer. Als we gaan vrijen kiezen we daar dingen uit.
    • Ik heb ontdekt dat in de kink-gemeenschap een heel heldere communicatiestructuur gebruikt wordt, met onderhandeling, duidelijk rolverdeling en nazorg. Die manier van communiceren kan voor autisten ook handig zijn in andere intieme situaties.
    • Ik probeer seks vooral niet te zwaar te maken. Mijn tip: blijf de humor er een beetje van inzien, ook als er eens iets moeizaam verloopt.
  • Partners vertellenLees meer
    • Mijn partner wil niet praten over seks of intimiteit. Ik wil het er wel graag over hebben, omdat ik niet gelukkig ben met onze seks. Op wat voor andere manieren kunnen we hier met elkaar over communiceren?
    • Mijn partner zegt nooit uit zichzelf dat hij van mij houdt. Ik begrijp dat niet en verlang er wel naar.
    • Mijn partner praat ongeremd over intieme onderwerpen en seks. Ik vind dat heel bevrijdend en verhelderend. Daar kunnen mensen zonder autisme nog wat van leren!
    • Waarom knuffelt mijn partner mij nooit uit zichzelf? Mijn partner vindt het zelf heerlijk om geknuffeld te worden.
    • Mijn partner communiceert nauwelijks tijdens onze seks, niet verbaal en ook niet non-verbaal. Hoe weet ik dan of ik het ‘goed’ doe? En dat ik niet onbedoeld over mijn partners grenzen heen ga?
  • Professionals vertellenLees meer
    • Tijdens een workshop over seks kreeg ik de vraag “Als ik bovenop lig, hoe lang mag ik mijn partner dan aankijken?” Ik vond dit een lastige vraag, want er is geen eenduidig antwoord op te geven. Het gaf mij wel inzicht in hoe moeilijk communicatie tijdens seks kan zijn voor mensen met autisme.
  • Heb je een aanvulling?Mis je een bepaald onderwerp? Heb je een goede tip of een ervaring die anderen verder kan helpen?Lees meer

    Deel het met ons via dit webformulier.

     

Bouw, hosting & onderhoud door:
Snowball Ecommerce
Sluiten
Wil jij het werk van de NVA steunen als NVA-lid?

Dat kan al voor 5 euro per maand (60 euro per jaar).

Word nu lid!