Genderidentiteit

Genderdiversiteit gaat over verschillen tussen geboortegeslacht, genderexpressie en genderidentiteit. Het kan bijvoorbeeld betekenen dat je je anders voelt of kleedt dan wat over het algemeen in de huidige maatschappij verwacht wordt van iemand met jouw geboortegeslacht.

Je hoeft geen problemen te ervaren als je expressie of identiteit niet (helemaal) overeenkomt met je geboortegeslacht. Gaat het over jouw genderexpressie, dan kun je allerlei kledingstijlen, kapsels of make-up uitproberen en zo ontdekken waarbij jij je goed voelt. Onder Stigma en taboe kun je lezen dat dit helaas soms wel leidt tot negatieve reacties van anderen.

Je genderexpressie en genderidentiteit zijn niet noodzakelijk statisch; ze kunnen in de loop van je leven veranderen. Je mag zijn wie je bent en hoe je je voelt. Wanneer dit niet overeenkomt met het traditionele verwachtingspatroon dan reageert je omgeving hier vaak op. Soms is dit fijn en positief, maar het kan ook vervelend of negatief zijn.

Genderdysforie en autisme

Wetenschappelijk onderzoek geeft aan dat genderdiversiteit bij mensen met autisme iets vaker voorkomt dan in de algemene bevolking. Van de vrouwen uit het onderzoek ziet ongeveer 20% zichzelf niet (helemaal) als vrouw. Bij mannen gaat het om 10%. Dit wil niet zeggen dat deze mensen daaronder lijden of zich transgender voelen. Wel is er volgens onderzoek een verband tussen genderdysforie (zie hieronder) en autisme: bij ongeveer 10% van de aanmeldingen bij een genderteam is er sprake van autisme. Hoe deze samenhang te verklaren valt? Er bestaan verschillende hypotheses, maar geen enkele is voldoende onderbouwd.

Je identiteit, hoe je naar jezelf kijkt of hoe je jezelf noemt ontwikkelt zich in de loop van je leven. Je aanleg (zoals je huidskleur, je geslachtskenmerken, je autismekenmerken), je omgeving (bijvoorbeeld het land waarin je geboren bent, hoe in de maatschappij wordt omgegaan met verschillen), je denkstijl en de ervaringen die je opdoet, kunnen allemaal van invloed zijn op je identiteit en dus ook op je genderidentiteit. De wisselwerking tussen al deze aspecten is ingewikkeld en verklaart waarschijnlijk dat er verschillende theorieën zijn. Anders zijn dan anderen, bijvoorbeeld omdat je autistisch bent, kan je identiteitsontwikkeling nog uitdagender maken. Sommige mensen met autisme gebruiken de term ‘autigender’ om aan te geven dat autistisch zijn voor hen onlosmakelijk verbonden is met de ervaring van hun gender.

Neem gendervragen serieus

Dat identiteitsontwikkeling zo complex kan zijn is één van de redenen waarom deskundigen adviseren om de tijd te nemen om na te denken en te praten over wie je bent als je daar vragen over hebt. Het is belangrijk om gendervragen serieus te nemen. Het is belangrijk om deze vragen serieus te nemen en verder te verkennen. Dat vraagt om een actieve inspanning, zeker ook van iemands sociale omgeving en van professionals. Daarbij is kennis van autisme én genderdiversiteit belangrijk, evenals een open sfeer om hierover te praten.

Sommige mensen met gendervragen of genderdysforie willen graag met hormonen en operaties hun lichaam veranderen zodat hun uiterlijke voorkomen beter aansluit bij hun innerlijke beleving. Als dit voor jou geldt, kun je voor advies en begeleiding terecht bij een gespecialiseerd genderteam.

Er is nog weinig langdurig onderzoek gedaan naar gendervragen en lichaamsveranderende interventies bij mensen met autisme. Er is dan ook weinig informatie over hoe verschillende aanpakken en behandelingen voor gendervragen kunnen werken.

Voel je je meer man, vrouw, ergens tussenin of nog anders? Sommige mensen voelen zelf niet duidelijk waarmee ze zich precies identificeren. Heb je behoefte aan duidelijkheid, dan kun je jezelf ook bijvoorbeeld trans of non-binair noemen, ook al ben je (nog) niet zeker. Maar misschien vind je het ook gewoon prima dat je niet weet met welk gender je je associeert. In dat geval is een ‘label’ ook niet nodig; je bent gewoon jij.

Genderdysforie

Een klein deel van de bevolking ervaart heel duidelijk dat hun genderidentiteit niet overeenkomt met hun geboortegeslacht. Wanneer je ervaart dat je lichaam niet past bij je genderidentiteit en je daar erg onder lijdt, spreken we van genderdysforie. Een deel van de mensen die genderdysforie ervaren heeft behoefte aan begeleiding of behandeling hiervoor.

Bij mensen met genderdysforie is er relatief gezien vaker sprake van autisme dan in de algemene bevolking. De huidige inzichten uit onderzoek geven aan dat ongeveer 11% van de mensen die zich als genderdivers identificeren, autisme heeft. Ook hier is het verschil iets groter bij vrouwen dan bij mannen. Onder kinderen en jongeren met autisme zien onderzoekers een kleine groep (0,02% tot net iets meer dan 1%) met genderdysforie, wat 2 tot 4 keer meer is dan bij kinderen en jongeren zonder autisme.

Meer info

Deze pagina is onderdeel van Autisme en seksualiteit, een project van de Informatietafel Autisme.

Autisme en genderdysforie in Autisme Magazine