Onderwijsbegeleiding op maat

• Een dagelijkse planning, eventueel met pictogrammen
• Hulp bij plannen en organiseren
• Begrip voor disharmonisch intelligentieprofiel
• Voldoende aandacht voor sterke kanten en eventuele ‘speciale interesses’
• Alertheid op overvraging, ook op het gebied van sociale vaardigheden
• Hulp bij grip krijgen op de tijd, bijvoorbeeld dmv een ‘timetimer’
• Bescherming tegen sensorische overprikkeling, bijvoorbeeld dmv een ‘herriefoon’  of ‘oortjes’.
• Extra evaluatiegesprekken
• Eenduidige instructies in heldere taal
• Een rustige en neutrale houding van de leraar, juist ook als er problemen zijn
• Praktijkvakken naast theoretische vakken
• Een assertiviteitscursus (o.a. hulp leren vragen)
• Een cursus sociale vaardigheden (SOVA-training)
• Een faalangsttraining
• Een ruimte om zich terug te trekken bij overprikkeling
• Kennis van autisme bij de school
• Hulp voor eventuele bijkomende problemen als ADHD, hoofdpijn, slapeloosheid of angstklachten
• Een vast contactpersoon die vaak aanwezig is
• Een vaste werkplek in de klas
• Een prikkelarme werkplek
• Een vast maatje
• Begeleiding tijdens de gymles
• Extra begeleiding tijdens overgangsmomenten
• Een rustige ruimte om de pauze door te brengen
• Voorbereiding op veranderingen
• Begeleiding tijdens uitjes
• Begeleiding tijdens bijzondere dagen, bijvoorbeeld de feestdagen
• Duidelijke Instructies tijdens ‘lege’ momenten, bijvoorbeeld als een taak af is.
• Bescherming tegen pesten
• Duidelijke communicatie
• Een duidelijk stappenplan voor het maken van taken
• Hulp bij opstarten van taken
• Hulp bij hulp vragen
• Alertheid op zowel onder- als overschatting
• Goede afstemming met collega’s/goede overdracht van informatie bij elk nieuw schooljaar
• Hulp bij samenwerken
• Structuur
• Alertheid op signalen van angst en stress.
• Extra tijd voor taken
• Een wiebelkussen
• Verzwaringsvestje

 Aanvullende aandachtspunten voor de middelbare school

• Huiswerkbegeleiding
• Hulp bij agenda-beheer
• Meer tijd voor opdrachten, toetsen en examen
• Extra rustdag bij oververmoeidheid
• Brugklastraining

https://www.autisme.nl/over-autisme/onderwijs/onderwijsbegeleiding-op-maat#wat-heeft-mijn-kind-nodig

Het Autismepaspoort is een online instrument waarmee de individuele kenmerken van een kind met autisme overzichtelijk en compact (op twee A4-tjes) in beeld kunnen worden gebracht. Zo kan een ouder, leraar, hulpverlener of andere professional in één oogopslag zien waar hij of zij rekening mee moet houden.

Het Autismepaspoort:

• Geeft inzicht in waar gedrag vandaan komt  (zie praktijkvoorbeeld hieronder)
• Biedt de kans om in te spelen op de oorzaak van gedrag, en daarmee tot een werkelijke oplossing of verbetering te komen
• Leidt tot minder stres bij het kind, omdat het niet over- of ondervraagd wordt
• Biedt gemakkelijk overdraagbare informatie voor alle betrokkenen

Hoe werkt het?

• Het Autismepaspoort is online in te vullen, te bekijken en aan te passen.
• In het Autismepaspoort worden tien gebieden in beeld gebracht.
• Het onderzoek dat voorafging aan de ontwikkeling van het paspoort heeft drie landelijke onderzoekprijzen gewonnen, waaronder de HanneMieke Prijs van de NVA (2014).
• Het invullen van het Autismepaspoort duurt, indien alle informatie aanwezig is, ongeveer 2 uur. Er kan tussentijds worden gestopt met invullen, bijvoorbeeld als je nog extra informatie wilt opzoeken.
• Het Autismepaspoort kan worden ingevuld door een ouder of een professional op school, bijvoorbeeld een intern begeleider, een orthopedagoog of een leraar. De beste resultaten worden bereikt als ouders en school hun kennis en ervaring samenvoegen en het paspoort samen invullen.

Meer informatie: www.autismepaspoort.nl

Praktijkvoorbeeld
David is een jongen met autisme van zeven jaar. Bij ieder ‘kringmoment’ op school gaat het mis:  hij komt van zijn stoel af of krijgt ruzie met zijn buren. De leerkracht van David heeft al veel dingen geprobeerd om dit probleem op te lossen. Daarbij richt zij zich op het gedrag van David. Zij heeft hem al een paar keer straf gegeven, met zijn ouders gepraat, en daarna een beloningssysteem ingezet. 

Uiteindelijk blijft David op zijn stoel zitten. Want…hij wil heel graag iedere dag een sticker. Op andere momenten laat hij echter veel meer agressief gedrag zien. David is namelijk overgevoelig voor geluid en heeft er veel last van als zijn klasgenoten zo dicht bij hem zitten. Ook begrijpt hij niet hoe lang en waarom hij in de kring moet zitten, en ook niet wanneer hij aan de beurt zal zijn.

Deze ervaringen geven David veel stress, maar hij ondergaat ze  ‘voor de sticker’. Ze zorgen er echter wel voor dat zijn spreekwoordelijke emmer al bijna overloopt voordat hij aan zijn schooldag begint.

Als deze leerkracht een Autismepaspoort van David had gehad, had zij geweten van zijn zintuiglijke overgevoeligheid, zijn problemen met het zien van een context en zijn behoefte aan voorspelbaarheid. De leerkracht had dan preventief een oplossing kunnen bedenken nog voordat het probleem ontstond!

https://www.autisme.nl/over-autisme/onderwijs/onderwijsbegeleiding-op-maat#autismepaspoort-brengt-ondersteuningsbehoefte-in-beeld

Wat passend onderwijs is, ligt niet vast. Elk regionaal samenwerkingsverband is vrij om hier zelf invulling aan te geven. In het zogeheten ondersteuningsplan, dat elk samenwerkingsverband eens in de vier jaar opstelt in samenwerking met de gemeente(n), staat dit beschreven. Daarnaast heeft elke individuele school een zogeheten ondersteuningsprofiel waarin staat wat zij te bieden heeft aan zorgleerlingen. Er zijn scholen die zich min of meer specialiseren in ‘arrangementen’ voor een specifieke groep leerlingen, bijvoorbeeld met autisme, of AD(H)D.

Elke school moet goede basisondersteuning bieden; hieronder vallen in principe aanpassingen in verband met (onder andere) dyslexie of dyscalculie. In principe, want ook de basisondersteuning ligt niet vast en kan per school verschillen. Zo kan er discussie ontstaan op het moment dat een leerling een ‘zware’ vorm van dyslexie heeft.

Volgens de Wet Gelijke Behandeling (WGBH/CZ) moeten scholen de ondersteuningsbehoefte van een (aspirant-)leerling echter wel altijd serieus onderzoeken en in kaart brengen, dus ook van leerlingen met autisme. Ook moet inzichtelijk worden gemaakt wat het samenwerkingsverband waaraan de school is verbonden een specifieke leerling wel of niet kan bieden.

Als blijkt dat de aanpassingen die een leerling nodig heeft voor een school geen ‘onevenredige belasting’ vormen, dan moeten die worden gedaan. Of een school nou in autisme is gespecialiseerd of niet.

Aanpassingen
Als het op school niet lekker loopt mag je als ouder altijd vragen om een gesprek. Denk je dat een bepaalde aanpassing jouw kind zou kunnen helpen, vraag er dan zo snel mogelijk om. Mogelijke aanpassingen zijn: hulp bij het plannen en organiseren, bij het samenwerken met andere leerlingen of bij het invullen van de agenda. Sommige aanpassingen, zoals extra examen- of toets-tijd, moeten ruim tevoren worden aangevraagd. De intern begeleider of zorgcoördinator kan hier meer over vertellen.

Een vast maatje in de klasEen klasgenoot als maatje kan een kind helpen met praktische zaken zoals het invullen van de agenda of het wegwijs maken binnen de school. Maar ook met het overleven op sociaal gebied,  bijvoorbeeld door in dien nodig uit te leggen wat er in de klas speelt of  wat er door anderen van het kind met autisme wordt verwacht. Het is goed om je kind uit te leggen dat een maatje iets anders is dan een vriend.

Vast contactpersoon

Voor kinderen met autisme is een vast contactpersoon op school fijn. Voor als ze vragen hebben, maar ook voor als ze de behoefte hebben om iets te bespreken dat ze dwars zit. Een vast contactpersoon is liefst dagelijks op school aanwezig en – heel belangrijk! – heeft een goede klik met het kind.

Regelmatige evaluatie
Het is redelijk om aan school te vragen of je regelmatig een evaluatiegesprek kunt hebben over het functioneren van je kind met de leraar of de mentor.

Bescherming tegen pesten 

Je mag van school verwachten dat zij je kind beschermt tegen pesten. Ook is het belangrijk dat school het tijdig signaleert als een kind buiten de boot valt. In overleg met de ouders kan dan actie worden ondernomen om de sociale positie van het kind te versterken, bijvoorbeeld door het te koppelen aan een ‘maatje’ in de klas.

Als je er met school niet uitkomt
Problemen kunnen het beste eerst worden besproken met de leraar of mentor van je kind. De meest logische volgende stap is een gesprek met de schoolleiding en/of de vertrouwenspersoon. Kom je er niet uit, dan kan je een onderwijsconsulent inschakelen. In een aantal gevallen kan je daarnaast ook advies vragen aan de Geschillencommissie Passend Onderwijs. Dit geldt bijvoorbeeld voor alle conflicten over de toelating of verwijdering van zorgleerlingen en over de vaststelling en bijstelling van een ontwikkelingsperspectief (OPP). 

https://www.autisme.nl/over-autisme/onderwijs/onderwijsbegeleiding-op-maat#passend-onderwijs

Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor heel veel vormen van hulp aan kinderen en jongeren. Hierbij kan het bijvoorbeeld gaan om een persoonlijk begeleider, opvoedondersteuning  of een behandeling in een instelling voor jeugd-ggz. De gemeente voert de zorg overigens meestal niet zelf uit, maar sluit contracten met een aantal bestaande jeugdhulpaanbieders.

 Jeugdhulp kent veel toegangspoorten, zoals de sociale wijkteams, de Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) en jeugd- en huisartsen.  

https://www.autisme.nl/over-autisme/onderwijs/onderwijsbegeleiding-op-maat#begeleiding-via-de-gemeente

Informatie geven
Omdat elk kind met autisme anders is, is het belangrijk dat je school goed informeert over hoe jouw kind in elkaar steekt. Jij bent als ouder/verzorger dé expert en jouw informatie is essentieel voor een goede, op maat gesneden, ondersteuning. Houd de informatie wel zo kort en concreet mogelijk; dat vergroot de kans dat de vaak overbelaste leraren en leerkrachten er serieus naar kijken. 

In gesprek blijven
Blijf jezelf altijd constructief opstellen in het contact met de school. Probeer eventuele boosheid en irritatie zo min mogelijk te laten merken. Ben je het ergens niet mee eens, zeg dat dan rustig en vriendelijk. Probeer je zoveel mogelijk in te leven in de positie van de leerkracht of leraar. Als ouders en school tegenover elkaar komen te staan, is het kind altijd de dupe.

Je kind helpen

Er zijn veel manieren waarop je je kind kunt helpen, zeker tijdens de eerste tijd op de middelbare school. Je kunt bijvoorbeeld samen een week of dagplanning maken voor het huiswerk, leerstof in behapbare brokken verdelen en samenvattingen maken.

 Zie je je kind worstelen, denk dan vooral niet: ‘Hij of zij moet het maar helemaal zelf uitzoeken, dat is opvoedkundig gezien het beste.’ Voor je het weet is je kind totaal vastgelopen.  In Schoolgids Autisme van Ginette Wieken, moeder van twee kinderen met autisme én begeleider van autistische leerlingen op een middelbare school, staan veel handige tips, voor ouders én voor leerlingen.

Je kunt je kind ook helpen op sociaal gebied. Bijvoorbeeld door uit te leggen wat er van hem of haar wordt verwacht tijdens projecten waarbij veel samengewerkt moet worden. Ook is het goed om er op te letten dat je kind er altijd verzorgd uitziet en kleding draagt die bij leeftijdsgenoten niet uit de toon valt.

Betrokkenheid tonen

Scholen stellen het op prijs als ouders op school meehelpen, bijvoorbeeld door mee te gaan met uitjes op de basisschool. Op de middelbare school is het goed om actief mee te denken over oplossingen als er problemen ontstaan. Ook is het belangrijk om regelmatig ouderavonden te bezoeken en gebruik te maken van de mogelijkheid om een paar keer per jaar een aantal docenten van je kind te spreken.

Alert zijn op oververmoeidheid 

Kinderen met autisme kunnen oververmoeid raken door school. Het kan zijn dat ze hier op school niks van merken, jij als ouder/verzorger thuis des te meer. Houd je kind af en toe een dagje thuis als het echt uitgeput dreigt te raken. Overleg met school als dit regelmatig nodig blijkt te zijn.

https://www.autisme.nl/over-autisme/onderwijs/onderwijsbegeleiding-op-maat#wat-kunnen-ouders-doen

https://www.autisme.nl/over-autisme/onderwijs/onderwijsbegeleiding-op-maat#accordion-6